Olbers Paradoksu

 Kavramlar  No Responses »
Mar 172009
 

 

olbers

Karanlıklar Prensi Edgar Allan Poe’nun da ilgilendiği ve “eureka” denemesinde”; yıldızların sayısı sonsuz olsaydı, gökyüzünün her yanı eşit derecede parlak, yani gökyüzünün her noktasında bir yıldız olurdu. oysa, gökyüzüne teleskoplarla baktığımızda, hiçbir ışığın gelmediği boş bölgeler görebiliyoruz. bu bölgeler, henüz ışığın bize ulaşamadığı yerlerdir.” diyerek getirdiği isabetli bir yaklaşımla astronomların, “gökyüzünde yalnız gezen bu kadar yıldız varken neden allahım onların bu kadar ışığıyla evren bu kadar karanlık?”türünde bir soruyla anılan bu paradoksun çözümü karşısında ilgisinin çekildiği paradokstur. 

Astronomik anlamdan bakıp basitçe özetlersek ise; “eğer sonsuz galaksi varsa ve bunlarda sonsuz ışık kaynağı ise, bizim gökyüzünü her an çok parlak görmemiz gerekir” diyen ve Paul Wesson tarafından çözülmüş paradoks.. Diğer yandan bu çözüme ulaşılmadan da “Charlier nin silsile teorisi” doğruysa ortadan teorik olarak kalkabileceği düşünülmüş paradoks.. Artık uzay öklit uzayı(uzayda maddenin olduğunun ispatlanmasından dolayı) olmadığı için ve sonsuz bir öklit uzayında, sonsuz sayıda yıldız yahut galaksi olabildiğinden ötürü ve statik dağılıma ihtiyaç duyduğundan dolayı, sonsuz galaksinin ve ışık kaynağının olmaması gerekir..Evrenin genişlemesi keşfiyle beraber, ışık kaynağı 2 kat azalmaktadır ki statik evrende gökyüzünün çok karanlık olması gerekir…Haliyle bu da Olbers Paradoksunu çözer niteliktedir.

Nükte

 Kavramlar  No Responses »
Mar 172009
 

Sigmund Freud’un Espri Sanatı adlı kitabından aldığım notlarım dahilinde alıntılayacağım bazı tanımları vermek bu konu hakkında iyi bir başlangıç olacaktır. 

– Jean Paul Richter’e göre, ” özgürlük nükteyi, nükte özgürlüğü üretir.”, ” nükte, sadece bir fikirler oyunudur.” 

– Thedore Vischer’e dilinden “ailelerin hoşlanmadıkları evlilikleri sağlamlaştırmaktan hoşlanır nükte…” 

– Theodore Lipps’in tanımlamasına göre nükte; “kesinlikle öznel olan gülünç”, ” kendi içimizde doğurduğumuz, eylemimizin bir parçası ve tamamlayıcısı olan gülünç, önünde istesek de aslen nesne olarak değil , üstün bir özne olarak davrandığımız bir gülünçtür.” 

– Emil Kraepelin’ e göre nükte, “karşıt iki tasarımın bileşimi, zorunlu bağlantısıdır.” 

Ayrıca Jean Paul Richter’in, Hamlet’ten nükte için alıntıladığı tanım, ” özlük, kısalık nüktenin bedenidir, ruhudur, özlülük nüktenin ta kendisidir.” 

 

ve bazı nükte örnekleri; 

– “insan ömrü iki bölümdür, birinci bölüm ikincisine, ikinci bölüm de birincisine özlemle geçer.” 

– “karımız şemsiye gibidir, her şeye rağmen sonunda dolmuşa bineriz.”

Ronald David Laing

 İşin Piri  No Responses »
Mar 172009
 

laing_rd
Antipsikiyatri kuramcısı olarak anılan Laing, daha sonraları görüşleri kuantum kimyasındaki tartışmalara da referans olmuş ve de yaptığı terapilerde kişinin psikolojik problemlerini dış dünyanın hastalıklı olmasına bir şekilde bağlayıp, hastayı hasta olma halinden “bir nevi” kurtardığı ya da akladığı telkinlere mazhar olmuş kişidir de. “Delilik her zaman kişiliğin çökmesi olarak anlaşılmak zorunda değil, bir atılım olarak da düşünülebilir. Tutsaklık ve varoluşçu ölüm olduğu kadar, özgürleşme ve yeniden doğuşun da tohumlarını taşıyor olabilir…” diyerek şizofreni gibi hastalıklara ‘ontolojik güvensizlik’ diyen bir tavrı benimsemiştir. “Bölünmüş Benlik” adındaki kitabı kabalcı’nın Beşiktaş şubesinde kolay bir rafta alınması adına halen sergilenmektedir.

Ayrıca ve çoğu insanın hemen hatırlayacağı üzere ; “Hayat cinsel ilişki yoluyla bulaşan ölümcül bir hastalıktır.” şeklinde ifade ettiği eşsiz bir metaforik sözüm de sahibidir.

Ütopya- Thomas Moore

 Felsefe, Kitap İncelemelerim  No Responses »
Mar 172009
 

waltersmaputopia500x380

Thomas Moore’un İngiltere’nin kaotik savaş ortamında öykünmesidir ve Platon’un Devlet’i ile benzerlik gösterir. Tasarlanan dünyada her birinden 6000 ailenin yaşadığı 54 şehir vardır. Her aile, en az 10 en çok 16 yetişkinden ve sayısı sınırlanmamış çocuklardan oluşur. Köleler mevcuttur, ama bunun dışındaki herkes eşittir. özel mülkiyet ve toplumsal sınıflandırma yoktur. Devletin temel görevi, yurttaş mutluluğunu sağlamaktır. Ütopyalılar özel mülkiyeti yok etmekle, hırsızlık ve çatışmaların nedenini de yok ettiğini düşünür. Mal ve mülkte zenginliği ve zenginliğe değer vermeyi küçümserler. Her ailenin bir evi olsa da belli bir süre içinde, yine kura ile bu evler değişir. Çalışma saati 6 ile sınırlandırılmıştır. Üretime katılmak değil, katılmamak imkansızdır.. Ağır işlerin kölelere yaptırılması dışında en ağır işler,- mesela tarım gibi- 2 yıl boyunca zorunlu hizmet olarak herkes tarafından yapılır. Gerekli şeylerin üretimi olmalıdır. Lüks yasaktır ve üretilen herşey toplumun malıdır. Para geçmez ancak sadece altın vb gibi madenler dışilişkiler için kullanıma açılır. Sehir yapısında özerklik mevcuttur. Yasalar, meclis sistemiyle yürütme, yargı kısımlarını halleder. zorunlu askerlik ve sürekli ordu yoktur. Gönüllü sistemi hakimdir. Boşanma, sadece bir kereye mahsus vardır ki bu da aileye duyulan önemi arzeder. Yalnızca bakamayacakları kadar çocuk yapan aileler, çocuğu olmayanlara vermeye zorlanırlar.. İnanç özgürlüğü mevcuttur. Öteki dünya inancı da alttan alta halka sızdırılır. Olumlu ütopyalara her seferinde dahil edilmesi de içinde yaşamak adına ikna edememiştir bir çok kişiyi hayali olsa bile..

Ping pong metaforu

 Kavramlar  No Responses »
Mar 172009
 

images-screen_captures-s3e11_sawyer_hurley_ping_pongLineer bir süreç taşıması nedeniyle, internette facebook, ekşi sözlük ya da diğer forum tarzı yazışma sistemlerinin örnek olarak gösterileceği metefora verilen addır. Şöyle ki; herkes kendine ait bir rolle/rumuzla, bir mesaj atarak, sonrasında bu mesaja göre karşıdan gelen mesajın niteliğine göre tekrar mesaj yazmasıyla oluşan iletişim türüdür ki masa tenisindeki “oyun”un oynanması için, tarafların karşılıklı olarak her seferinde topa vurması gerekliliği, Davranışçıların pek sevdiği türden tetikleme yarattığı için tercih ettikleri bir yöntem olarak kullanılagelmiştir.

Saçaklı Mantık

 Kavramlar  No Responses »
Mar 172009
 

Platon’un doğru ve yanlışın dışında üçüncü bir değere hüküm getirmesiyle algoritmik çözüm kümesini genişletmenin temelleri atılan, karar verme,optimizasyon teknikleri, nümerik analiz, yapay zeka, bilişim, yönetişim, halkla ilişkiler, iletişim, tüketici davranışları, genom projeleri gibi geniş bir kullanım alanı olan, Alev Alatlı’nın sık sık köşeyazılarında ve kitaplarında değindiği düşünce sistematiğidir. İlginç, yüksek maaşlı bir iş ve yolculuk süresi kısa olsun amacıyla bir seçim yapmanız gerektiğinde burdaki uygun işin seçim aralığı ‘saçaklı mantık’ sayesinde bulunur diyerek örneklendirebiliriz. Son zamanlardaki yeniliklere baktığımızda; el yazısını tanımada, webcam çalışma sistemlerinde, keza hareket sensörlü güvenlik ürünlerinde, metroların çalışma prensiplerinde, klima sistemlerinde ve daha nice nice örnekte görüldüğü gibi “saçaklı mantık hayat kurtarır !”

Verstehen

 Kavramlar  No Responses »
Mar 172009
 

Bir insanın davranış görüntüsünü anlamak için onu bizzat yaşamak gerektiğine, sezgisel bir şekilde bu anlama ulaşmaya dair Max Weber sosyolojisinde yer bulmuş, psikolojiye indirgenememesinin sebebi ise anlamın ve anlatımın içsel mi dışsal kaynaktan mı beslendiğini çözememekten kaynaklanmasıdır. Derdi de sen bir hindu isen, seni hindu olmayan birine dair kendine dair anlatımlarında ifadelerini otomatikman kısırlaştırman gerektiği için, bu sorunu aşmak adına empatik bir özdeşleyim kurmak gerekir. bu yüzden de verstehen, bir çok kapalı anlam evrenlerini dilin taksonometrik halde ve herkes tarafından ulaşabilmesiyle çözülebileceği tezine dayanır.. her sosyolog için bu “yorumlama” bilgisi şarttır, desek yeridir.

Minyatürlerle Osmanlı-İslâm Mitologyası – Metin And

 Kitap İncelemelerim  No Responses »
Mar 172009
 

mitologyaUsta Metin And’ın 46. ve Akbank sponsorluğunda çıkan, kalın mı kalın renkli mi renkli bir referans kitabı.  Peygamber mucizelerinden, mahşer ve öteki dünyaya, burçlar mitologyasından, ulu kişiler mitologyasına , gök cisimleri mitologyasından, mitologya yaratıklarına , bir çok minyatüre ulaşma imkanınızı elinizin altına koyan, ulu kişiler mitologyasında mevlana teması işlenen, kaynak olarak özel izinle girilen Topkapı Sarayı müzesi kitaplığındaki minyatürlü yazmaları, Taberi’nin Arapça Dünya Tarihi, Firdevsi’lerin Şehname ve Süleymanname’si gibi eserlerden faydalanan, içinde her minyatür ve onun hakkında mitolojik metni açıklayan bir düzende, dizini nefis hardcover kitaptır…